در این مقاله به بررسی پرورش زالو و در مقاله های دیگر به آموزش پرورش و تکثیر زالو می پردازیم .
مقدمه
زالوها نرم تنانی تک‌جنسی لزج ، چسبنده و خون آشام می باشند که عمدتا آبزی هستند که همگی زندگی انگلی دارند. از بین650 گونه شناسایی شده، تنها 50 نوع از آنها از خون پستانداران تغذیه میکند که زالوی پزشکی (medical leech) معروفترین آنهاست. این نوع زالوها که رنگ سبز زیتونی تا سبز لجنی و نوارهایی تیره در سطح پشتی خود دارند؛ پس از صید، مدتی در آب های صاف و تمیز نگهداری می شوند تا هر گونه آلودگی احتمالی آنها رفع شود و سپس برای مقاصد طبّی مورد استفاده قرار می گیرند .
طول بدن بین ۳ تا ۲۵ سانتیمتر و عرض بدن حدود ۱ سانتیمتر است. در جلوی بدن یک بادکش وجود دارد که مرکب از ۲ حلقه است و دهان در این ناحیه واقع شده‌است و در انتهای بدن یک بادکش مدور مرکب از ۷ حلقه دارد که توسط این بادکش خود را به یک نقطه متصل میکند و نقطه اتکایی است برای حرکت کردن.
زالو ۳ فک دارد و هر فک ۱۰۰ دندان دارد؛ یعنی یک زالو حدود ۳۰۰ دندان فوق‌العاده ریز دارد.
اکثر زالوها در اطراف آب‌های شیرین زندگی میکنند،
بیشتر گونه‌های زالوها شکارچی هستند و در درجه اول با بلع دیگر بی‌مهرگان تغذیه میکنند .
از لحاظ تاریخی زالوها در پزشکی (زالودرمانی)، برای گرفتن خون از بیماران استفاده می‌شده‌اند. سابقه عمل زالودرمانی به هندوستان و یونان قدیم باز می‌گردد که تاقرن هیجدهم و نوزدهم در اروپا و آمریکای شمالی ادامه یافت. در دوران مدرن، از زالو در مراحلی مانند چسباندن مجدد اجزای بدن در جراحی‌های ترمیمی و پلاستیک و درآلمان برای درمان آرتروز استفاده میکنند .
از خطراتی که زالو را تهدید میکند بایستی اجتناب کنیم که شامل فضای ناامناسب جهت پرورش ، عدم رعایت بهداشت ، حجم نگهداری غیر استاندارد زالو ، تغذیه غیر اصولی ، دمای اشتباه ، رطوبت پایین .
- – انتخاب محل جهت پرورش زالو
در ابتدا برای پرورش زالو باید محل را انتخاب کنیم که در چه نوع مکانهایی میتوان به پرورش زالو پرداخت. اصولا پرورش در انباری خانه و یا دراتاق اضافی خانه میتوان استفاده کرد و در ابعاد بزرگتر بصورت صنعتی و سالنهایی که مختص این کار هستند میتوان کار پرورش را انجام داد برای پرورش 1000 قطعه زالو به محلی به متراژ 30 متر نیاز داریم که میتوانیم قفسه بندی بکنیم و ظروفی که زالو داخل آنها هست را در چند طبقه قرار بدهیم برای این کار حتما باید راهروهایی را برای رفت و آمد و همچنین جابجایی ظروف و یا آبدهی در نظر بگیریم .
برای پرورش صنعتی نیز زمینی که انتخاب میکنیم بایستی دو برابر فضای مسقف باشد. حداقل ظرفیت برای پرورش صنعتی 100 هزار قطعه می باشد .
- – ظروف نگهداری زالو
بعد از انتخاب محل مناسب جهت پرورش باید ظروف و نوع ظروف را مشخص بکنیم در پرورش میتوانیم از بطری های شیشه ای 10 لیتری ( مناسب داخل ساختمان و برای تکثیر اصلا مناسب نیستند ) و یا آکواریوم ( مناسب داخل ساختمان ) وان پلاستیکی ( مناسب داخل ساختمان و نیمه صنعتی و برای راحتی کار وان دارای 2 خروجی آب یکی از زیر وان برای تخلیه آب و دیگری در ارتفاع 15 سانتیمتر از کف برای سرریز نشدن آب در داخل وان و همچنین آب ورودی از بالای وان و با ارتفاع کمتر می باشد )
در این نوع ظروف برای هر 10 لیتر آب حدود 50 زالو استفاده میکنیم . ارتفاع آب نباید از 10 سانتیمتر بیشتر باشد ( برای گردش بهتر زالو در داخل ظروف ) فاصله قفسه ها از زمین 15 سانتیمتر باشد .
نوع بعدی محل نگهداری که برای طرح های صنعتی کاربرد دارد استخر بتونی می باشد .
در استخر بتونی برای هر مترمکعب 500 قطعه زالو پرورش میدهیم . ارتفاع استخر 70 الی 80 سانتیمتر طول 2 متر و عرض نیز 120 سانتیمتر می باشد داخل استخر مقداری سنگ و یا سفال جهت استراحت و پوست اندازی زالو قرار میدهیم . استخر برای جلوگیری از نور مستقیم آفتاب حتما باید دارای سایه بان باشد.
همه ظروف بایستی دارای توری باشند تا از فرار زالو جلوگیری بکند و همچنین ظروف نه زیاد کوچک باشند و نه زیاد بزرگ و متناسب طرح باشند برای جلوگیری از انشتار آلودگی و همچنین جابجایی و کنترل و مدیریت بهتر فارم . محل نگهداری نباید زیاد روشن باشد .
- – خرید زالو
بعد از آماده سازی فارم زالوها را بر اساس نیاز میخریم و برای تهیه زالو نیز میتوانیم از طبیعت صید کنیم و یا از مراکز مجاز و بهداشتی لارو را تهیه کنیم . برای حمل زالو ها از کیسه های کنفی و یخ برای حفظ دما در یونولیت استفاده می کنیم . نژادی که میخریم نژاد هیرودومدیسینالیس ( هیرودو ) می باشد .
انواع لار بر اساس دسته بندی اندازه بصورت زیر می باشد .
لارو 1 الی 4 سانتیمتر
سوزنی 2 الی 4 سانتیمتر
کبریتی 4 الی 6 سانتیمتر
طبی 6 الی 8 سانتیمتر
4 – قرنطینه زالو
بعد از خرید زالوها را سورت بندی ، دسته بندی و سایز بندی می کنیم تا مدیریت روی زالو ها داشته باشیم و همچنین اطلاع از بیماری های زالو ، کاهش تلفات در بین زالو ها ، آگاهی از قی کردن و جلوگیری از پیامد بعدی ، رفع استرس و تنش وارده به زالو در حین جابجایی ، آشنایی با مکان جدید برای زالو ها
زالوها را در ظرفهایی که قبلا نوع آنها را انتخاب کردیم قرار میدهیم و ظرفها را بر اساس دسته بندی که کردیم کد گذاری میکنیم تا مدیریت آنها بهتر صورت گیرد . زالو های بیمار را که نیاز به مراقبت دارند در ظرفهای مخصوص خود قرار میدهیم .
دمای محیط و آب نیز بین 12 الی 17 درجه و بمدت 3 الی 4 هفته در این شرایط نگهداری میکنیم . برای جلوگیری از فرار زالو ظرفها حتما بایستی توری داشته باشند .
5 – تهیه آب زالو
آبی که به زالو میدهیم و در مخزن و یا ظروف ( بهتر است مخازن آنتی باکتریال باشند ) پر میکنیم نباید مستقیم به آب شهری و یا آب چاه وصل بشوند ابتدا در ظروف و یا تانکرهایی آب را میریزیم تا هم کلر زدایی و املاح کنترل شوند و همچنین میزان سختی آب (TDS) آزمایش شود در صورتی که سختی آب مناسب بود (200ppm) بعد به ظروفی که زالوها را در آن قرار دادیم میریزیم . آب زالو ها بایستی یکروز در میان عوض شوند . دمای آب یکسان با دمای محیط پرورش و دمای زالو ها بایستی باشد و مخزن در معرض نور خورشید نباشد . برای کاهش تلفات زالو قبل از ورود آب آنتی بیوتیک اضافه مکنیم تا پوست اندازی نیز راحت تر صورت گیرد . مسمومیت آب شامل مسمومیت آمونیاک و نیتراتی هست که با تصفیه از بین میرود.
آمونیاک آب بایستی کمتر از 013/0 میلیگرم در لیتر دی اکسید کربن و نیترات کمتر از 05/0 میلیگرم در لیتر
میزان PH آب 6 الی 6.5 باشد .
6 – تغذیه زالو ها
بعد از قرنطینه کردن زالو ها به مدت 3 الی 4 هفته زالو ها را برای تغذیه آماده میکنیم برای تغذیه نیز بایستی دما را به 25 الی 28 درجه برسانیم این کار را در طی چند روز و بصورت پلکانی انجام میدهیم و دما که در قرنطینه 12 الی 17 درجه بود هر روز 1 الی 2 درجه افزایش میدهیم تا به 25 الی 28 درجه برسانیم.
برای تغذیه نیز بایستی خون تازه روز از کشتارگاه تهیه کنیم که عاری از هرگونه اضافات و آلودگی باشد و همچنین لخته نباشد ( بهترین خون کله پاچه گاو و یا خون پستانداران می باشد ) برای انتقال خون از هپارین جهت انعقاد استفاده نشود که میزان تلفات را افزایش میدهد و ضد انعقاد خون از طریق ساچمه های ضد انعقاد بصورت فیزیکی صورت گیرد . در هنگام تغذیه دمای خون را از طریق آب 37 درجه با قرار دادن ظرف خون در داخل آب افزایش میدهیم.
تغذیه نیز بدین صورت انجام میگیرد که خون را در تشتهایی میریزیم و زالوها را در ( الک ) ظروفی که داخل آن توری هست قرار میدهیم و در داخل تشت خون قرار میدهیم تا خون به داخل توری نفوذ پیدا کند برای اینکار باید مواظب باشیم که زالوها در خون غوطه ور نشوند در حین تغذیه برای مطمئن شدن از کار خوب تغذیه زالوها بزرگتر میشوند و همچنین خون تشت کف میبندد . تغذیه زالو هر 1 الی 3 ماه صورت میگیرد .
بهترین خون چهارپایان به ترتیب اولویت :
خون اسب – خون گاو نر – خون گاو ماده – خون شتر – خون گوسفند
7- قرنطینه زالوها
بعد از تغذیه زالوها را با محلول آب نمک 5% که هم دمای بدن زالو هست ( 25الی 28 درجه ) شستشو و ضد عفونی می کنیم بعد دوباره سورت بندی ، دسته بندی میکنیم تا کار مدیریت راحتتر باشد و همچنین زالوهایی که خوب تغذیه نشده اند و یا زالوهایی که قی میکنند بهتر شناسایی شده مدیریت و مراقبت روی آنها اعمال شود .
قرنطینه جهت جلوگیری از آلودگی بدلیل قی کردن و آماده کردن جهت جفت گیری و یا فروش انجام میگیرد .
قی کردن به علت تنش وارده ، آب نامناسب ، شوک دمایی ، تغذیه آلوده می باشد .
بعد از تغذیه و در حین قرنطینه دما را بتدریج و روزی یک الی دو درجه کاهش میدهیم تا به دمای 12 الی 17 درجه در طی 7 الی 10 روز برسانیم .
بعد از اینکه تغذیه و نگهداری زالو به مدت 2 ماه آماده ارائه به بازار می باشد که میتوانیم در قالب زالوی طبی بفروشیم .
کارهایی که بایستی در این مدت انجام بدهیم رسیدگی به زالو ها و کنترل و مدیریت فارم ، تعویض یک روز در میان آب زالو ها ، تنظیم دما ، بررسی میزان رطوبت ، بررسی وضعیت سلامت زالوها ، جداسازی تلفات . رعایت بهداشت .
8 – مواردی که در حین پرورش بایستی مد نظر قرار داد
برای گزش دار کردن زالوها موارد زیر مهم می باشند :
گرسنه بودن زالو – سالم بودن زالو – آماده سازی زالو برای تغذیه – دما و شرایط محیط – نحوه نگهداری زالو – استرس و تنش – شستشوی عضو مورد نظر برای گزش – قرار دادن کمی خون در محل گزش
برای گرسنه کردن زالو نیز بایستی به مدت 1 الی 3 ماه تغذیه نشوند . جنب و جوش زالو نیز باعث می شود تا زالو زودتر گرسنه شود .
علت تلفات بالا در حن پرورش :
کمبود اکسیژن – دمای بالا – نور مستقیم آفتاب – عدمتعویض بموقع آب – عدم توانایی در پوست اندازی
9 – بعضی بیماریهای زالو و علائم آن:
پدیده ساعت شنی به علت عدم پوست اندازی بعد از تغذیه
بیماریهای عفونی زالو : استفاده نادرست از نمک – عدم سورت بندی – عدم تعویض بموقع آب – نوسان دما
تورم سر و بادکشها ( امونیاک بالا)
لبه های قرمز سر( نیترات و تغییر دما)
پوشش لزج سفید (بیماری قارچی)
سفتی عضلات (نیتریت بالا)
بوی تعفن ( امونیاک و عدم تعویض بموقع اب)
پوست حالت شل و اویزان و یا رنگ پریده (بیماری باکتریایی)
10- مجوز موردنیاز پرورش زالو
نظام مهندسی و جهاد کشاورزی این دو ارگان جدا از همه هستند؛ یعنی شما باید دو تا پروانه داشته باشید.
- موافقت اصولی
- پروانه تاسیس
- پروانه بهره برداری
در هر استانی که هستید این مدارک را هم باید از نظام مهندسی بگیرید هم از دامپزشکی.حالا برای گرفتن هر کدام از این مدارک از نظام مهندسی و جهاد کشاورزی باید از چند تا ارگان که نظام مهندسی معرفی میکند موافقت بگیرید. وقتی همه موافقت ها را گرفتید تازه نظام مهندسی به شما یک موافقت نامه اصولی میدهد بعد اورگانهای که نامه میدهند: شیلات، محیط زیست، بهداشت و درمان، امور و اراضی، اداره آب، و معرفی نامه به دامپزشکی که بعد خود دامپزشکی جداگانه خودش به شما مجوز میدهد بعد پروانه تاسیس صادر میشود سپس کارشناس تمام طرح شما را بررسی میکند.
مثلا: محل احداث باید حداقل 500 متر از محل سکونت فاصله داشته باشد. سالنهاس تکثیر و پرورش، قرنطینه، رختگن، اتاق کارگری، دفتر اداری، سالن تغذیه مجزا و… سپس برای گرفتن اصل مجوز که پروانه بهربرداری میباشد اقدام میکنید.
خلاصه کارهای اداری و دریافت مجوز در جهادکشاورزی 1 تا 4 سال زمان میبرد.
ـــــــــــــــ
تهیه شده در سایت طرح توجیهی : https://tarh-tojihi.ir/
استفاده از مطالب با ذکر منبع و آدرس سایت مجاز می باشد
جهت مشاوره و نگارش انواع طرح توجیهی با کارشناسان شرکت طرح گستر در ساعات اداری تماس بگیرید
مهندس ستاری : 09190677197 ارتباط تلگرامی https://t.me/tarh1229
مهندس مجنونی : 09148023726 ارتباط تلگرامی https://t.me/ali131025
کانال تلگرام : https://t.me/tttarh
